Czy niepłodność można odwrócić?

Niepłodność to problem, który jest diagnozowany u coraz większej liczby  par w wieku rozrodczym. W tym zakresie często posługujemy się dwoma pojęciami – niepłodnością i bezpłodnością. Oba odnoszą się do braku możliwości poczęcia dziecka, z tą różnicą, że niepłodność można skutecznie leczyć, a bezpłodność jest stanem nieodwracalnym. Diagnostyka i leczenie niepłodności to proces skomplikowany, czasochłonny i wymagający ogromnej determinacji pacjentów pragnących dziecka. Więcej na ten temat przeczytasz w naszym artykule.

Czym się różni niepłodność od bezpłodności?

Niepłodność i bezpłodność to dwa różne terminy medyczne. Bezpłodnością nazywa się trwałą niezdolność do spłodzenia potomstwa. Takie problemy mogą występować zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Najczęściej wynikają one z wad wrodzonych lub wad nabytych narządów płciowych bądź z różnego typu powikłań po chorobach, lub po ich leczeniu. Z kolei termin niepłodność dotyczy zaburzeń w spłodzeniu potomstwa, które po przeprowadzeniu dokładnej diagnostyki i dobraniu właściwego leczenia w wielu przypadkach można odwrócić. Według wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia WHO o niepłodności można mówić wówczas, gdy para nie może zajść w ciążę po roku regularnych stosunków seksualnych bez antykoncepcji. Przyczyny niepłodności mogą być różne – związane zarówno z żeńskim, jak i męskim układem rozrodczym. Warto pamiętać, że nie zawsze można określić przyczyny braku ciąży – mówimy wówczas o niepłodności idiopatycznej. Czynnikami, które mogą dodatkowo wpływać na trudności z zajściem w ciążę jest również stres, nieprawidłowo zbilansowana dieta, zbyt mała aktywność fizyczna, stosowanie używek, otyłość, choroby przewlekłe (np. cukrzyca, nadciśnienie tętnicze). Także narażenie na zanieczyszczenie środowiska i substancje toksyczne pogarsza jakości liczbę plemników i komórek jajowych zdolnych do zapłodnienia.

Niepłodność problemem obojga partnerów

W przypadku problemów z uzyskaniem ciąży diagnostyką objęta jest para, ponieważ niepłodność jest schorzeniem, które dotyczy obu partnerów i zajście w ciążę jest warunkowane zdrowiem i kobiety i mężczyzny. W przypadku kobiet najczęściej stwierdzanymi przyczynami niepłodności są zaburzenia układu hormonalnego, zaburzenia pracy jajowodów, niska rezerwa jajnikowa, choroby macicy (mięśniaki, endometrioza), powikłania po chorobach zapalnych, PCOS, nowotwory. U mężczyzn z kolei problem niepłodności może wynikać z nieprawidłowości hormonalnych regulujących produkcję nasienia, dysfunkcji wytrysku nasienia, niewydolności jąder w wytwarzaniu plemników (np. wskutek chorób lub zabiegów upośledzających funkcje jąder) oraz nieprawidłowej funkcji i budowie plemników. 

Metody leczenia niepłodności

Obecnie dostępnych jest kilka metod leczenia niepłodności, rekomendowanych przez międzynarodowe i krajowe stowarzyszenia medycyny rozrody, stosowane w ośrodkach leczenia niepłodności tj. Centrum Leczenia Niepłodności Angelius w Katowicach. Do wybrania tej, która będzie najlepiej rokowała na zajście w ciążę i urodzenie zdrowego dziecka, niezbędne są badania obu partnerów. Jeżeli problem niepłodności jest związany z zaburzeniami owulacji, wprowadza się leczenie hormonalne, aby stymulować owulację i uzyskać komórki jajowe zdolne do zapłodnienia.

Innymi sposobami leczenia niepłodności są inseminacja domaciczna oraz zabiegi zapłodnienia pozaustrojowego in vitro. Inseminacja domaciczna polega na bezpośrednim wstrzyknięciu pobranych od partnera (lub anonimowego dawcy) i wyselekcjonowanych pod względem jakości plemników do jamy macicy kobiety. Dzięki temu plemniki nie muszą wcześniej przechodzić przez zawierający liczne przeszkody śluz szyjkowy i znacznie zwiększa się szansę na zapłodnienie. Z kolei in vitro to metoda zapłodnienia, która polega zapłodnieniu komórki jajowej w warunkach laboratoryjnych, a następnie przeniesieniu zarodka do organizmu matki. Do powstania ciąży dochodzi wówczas, gdy komórka jajowa zdoła zagnieździć się w ścianie macicy.