Historia polskich mundurów górniczych

Górnicy pełnią ważną funkcję w kulturze i gospodarce państwa polskiego. Kopalnie, znajdujące się na południu Polski, wiążą się z wieloletnią historią. Polscy górnicy, niegdyś żyjący pod zaborem austriackim, mieli specyficzne mundury. Wygląd tych strojów zmienił się na przestrzeni lat. Jak wyglądała owa przemiana? Jak dzisiaj prezentują się mundury polskich górników?

Początki mundurów górniczych

Obowiązek noszenia mundurów górniczych został wprowadzony w drugiej połowie XVIII wieku (historycy szacują, że w 1795 roku) w państwach niemieckich i Austro-Węgrzech. Taki dokument podpisał wyższy starosta górniczy, hrabia Fryderyk Wilhelm Reden. Polscy górnicy zaczęli nosić adekwatne mundury od 1817 roku, zgodnie z ustawą o Korpusie Górniczym.

Wygląd mundurów górniczych na przestrzeni lat

Wygląd polskich mundurów górniczych zmieniał się na przestrzeni lat. Współczesne stroje nawiązują do tych sprzed wieków. Górnicy, którzy żyją w XXI wieku, noszą – podobnie jak swoi przodkowie – czako z pióropuszem, szpadę przy mundurach galowych wyższych rangą. Górna część mundur i obuwia jest zawsze czarna. Wygląd współczesnych mundurów górniczych określiło rozporządzenie ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej z dnia 29 września 2003 roku.

Jak prezentuje się współczesny mundur górniczy?

Czako ze współczesnych mundurów górniczych wzorowane jest na dawnych hełmach – wykonane z tektury z miękkim denkiem u góry. Ów element nie ma daszka, a także został obciągnięty czarną krępą. Z lewej strony plasuje się na nim pióropusz z kogucich piór (zawsze o długości 22 cm) w konkretnych kolorach – zielonym, białym, czarnym lub czerwonym. Owe barwy nie są przypadkowe. Biel przeznaczona jest dla dyrektorów, inżynierów i techników górniczych. Czarne pióra na czaku mają szeregowi górnicy, a czerwone – członkowie orkiestry górniczej. Zieleń jest natomiast przeznaczona dla grupy dystynkcyjnej generalnego dyrektora górnictwa. 

Kolejnymi elementami, które występują przy górniczych mundurach, są: biała broń (spełnia funkcję reprezentacyjną), białe rękawiczki, odznaczenia i ordery. Górnicy za wybitne osiągnięcia i wieloletnią pracę w kopalni mogą otrzymać szpady i kordziki górnicze. 

Zakład Krawiecki Małgorzaty Gawron z Tarnowskich Gór zajmuje się szyciem mundurów dla wojska, straży pożarnej i policji. Możliwe jest również zamówienie munduru górniczego na wymiar.

Jeszcze kilkaset lat temu górnicy nosili tzw. granatowe fraki, ozdobione karmazynowymi wypustkami. Obecnie stawiają na kurtki (o prostym kroju), czarne spodnie (kiedyś były białe), półbuty (zamiast butów z cholewami).