Jakie badania przechodzą osoby narażone na promieniowanie jonizujące?

Promieniowanie jonizujące to rodzaj promieniowania, które może powodować szkody w organizmie ludzkim, w tym mutacje genetyczne i choroby nowotworowe. Niektóre zawody są szczególnie narażone na promieniowanie jonizujące i w związku z tym pracownicy tych zawodów muszą być ostrożni, stosować odpowiednie środki ochrony i regularnie przechodzić wiele badań diagnostycznych w celu monitorowania swojego stanu zdrowia. Więcej na ten temat przeczytasz w naszym artykule.

Zawody narażone na promieniowanie jonizujące

Narażenie na promieniowanie jonizujące występuje u pracowników wielu zawodów. Szczególnie duże zagrożenie występuje u osób, które wykonują:

• Zawód radiologa – Radiolodzy to grupa pracowników medycznych, którzy w swojej pracy zajmują się wykonywaniem badań diagnostycznych z wykorzystaniem promieniowania jonizującego. Chociaż osoby te w trakcie swojej pracy są dobrze chronione przed szkodliwym promieniowaniem, to ich zawód wymaga bezpośredniego kontaktu z substancjami promieniotwórczymi i urządzeniami generującymi promieniowanie. Dlatego radiolodzy muszą przestrzegać wszystkich rygorystycznych procedur bezpieczeństwa, takich jak noszenie ochronnych ubrań, rękawiczek i okularów ochronnych.

• Zawód górnika – Pracownicy górniczy są także narażeni na promieniowanie jonizujące, ponieważ wiele skał zawiera naturalne izotopy promieniotwórcze. Górnicy wydobywający rudę uranu lub toru są szczególnie zagrożeni, ponieważ substancje te emitują silne promieniowanie. Pracownicy górniczy muszą nosić specjalistyczne urządzenia ochronne, takie jak kombinezony, maski i okulary ochronne, aby zmniejszyć ryzyko narażenia na promieniowanie. W trakcie wykonywania pracy trzeba też regularnie oceniać warunki pracy i to, czy w danym miejsca prowadzenia wykopów nie ma zwiększonego promieniowania.

• Zawód pilotów – Piloci samolotów i członkowie załóg pokładowych są narażeni na promieniowanie jonizujące z powodu lotów na dużych wysokościach, gdzie jest większe narażenie na promieniowanie kosmiczne. Promieniowanie kosmiczne jest szczególnie szkodliwe dla organizmu, ponieważ składa się z bardzo energetycznych cząstek, które mogą uszkodzić DNA. U pilotów i członków załóg pokładowych stosuje się specjalne ograniczniki dawki promieniowania, które pomagają zmniejszyć ich narażenie na szkodliwe działanie promieniowania.

• Zawód pracowników elektrowni jądrowych – Pracownicy elektrowni jądrowych są narażeni na intensywną emisję promieniowania jonizującego podczas eksploatacji reaktorów jądrowych. W Polsce, póki co nie ma jeszcze żadnych elektrowni jądrowych, ale za granicą ich pracownicy muszą być wysoce wykwalifikowani i przestrzegać rygorystycznych procedur bezpieczeństwa, aby zmniejszyć ryzyko narażenia się na promieniowanie. Wiele elektrowni jądrowych wymaga także regularnych testów medycznych, aby monitorować narażenie swoich pracowników na promieniowanie.

Rodzaje badań diagnostycznych u osób narażonych na promieniowanie jonizujące

Jak tłumaczy nasz rozmówca, lekarz medycyny pracy z Przychodniajarocin.pl:

Promieniowanie jonizujące to rodzaj promieniowania, które może powodować uszkodzenia w organizmie człowieka. Osoby narażone na tego typu promieniowanie, np. osoby pracujące w zakładach przemysłowych związanych z produkcją energii atomowej lub w medycznych laboratoriach diagnostycznych, muszą przechodzić regularne badania w celu monitorowania swojego stanu zdrowia. Wśród zalecanych takim osobom badań diagnostycznych znajdują się m.in. badania laboratoryjne, badania radiologiczne oraz badania hormonalne.

W celu monitorowania stanu zdrowia pracowników, którzy w trakcie wykonywania swoich obowiązków są narażeni na promieniowanie jonizujące konieczne jest przeprowadzania u nich regularnych badań diagnostycznych, które pozwolą szybko u nich wykryć ewentualne problemy zdrowotne. Istnieje wiele badań naukowych, które mają na celu zbadanie wpływu promieniowania jonizującego na funkcjonowanie mózgu i psychikę człowieka. Badania te mogą obejmować np. testy i badania psychometryczne, takie jak testy inteligencji czy testy osobowości, aby określić, czy narażenie na promieniowanie jonizujące może wpłynąć na te cechy. W ten sposób badacze mogą lepiej zrozumieć skutki narażenia na promieniowanie jonizujące dla zdrowia psychicznego i fizycznego człowieka.

Jakie jeszcze rodzaje badań są najczęściej przeprowadzane?

Badania radiologiczne

Jednymi z najważniejszych badań są badanie radiologiczne. Polegają one na wykonaniu serii zdjęć rentgenowskich, które pozwalają na uzyskanie szczegółowego obrazu narządów wewnętrznych pacjenta. Tego typu badania pozwalają na wykrycie chorób układu oddechowego, układu krążenia i trawienia, a także powstania ewentualnych zmian nowotworowych.

Badania tomograficzne

W przypadku osób narażonych na promieniowanie jonizujące bardzo ważnym badaniem jest tomografia komputerowa. Dzięki temu badaniu można uzyskać bardzo dokładny obraz narządów wewnętrznych, co pozwala na szybkie wykrycie ewentualnych zmian chorobowych. Tomografia komputerowa jest polecana osobom, u których podejrzewa się obecność guzów lub innych zmian nowotworowych.

Badania laboratoryjne

Osoby narażone na promieniowanie jonizujące powinny również regularnie wykonywać badania laboratoryjne. Są to przede wszystkim badania krwi, które pozwalają na ocenę stanu zdrowia pacjenta. Ważnym parametrem jest liczba leukocytów, które odpowiadają za odporność organizmu. Osoby narażone na promieniowanie jonizujące są narażone na osłabienie układu odpornościowego, dlatego należy uważać na to, czy liczba leukocytów nie spada poniżej normy.

Badania hormonalne

Niekiedy osoby narażone na promieniowanie jonizujące muszą również przejść badania hormonalne. Promieniowanie jonizujące może wpływać na funkcjonowanie gruczołów dokrewnych, co z kolei może prowadzić do zaburzeń hormonalnych. Badania te pozwalają na szybkie wykrycie ewentualnych nieprawidłowości i wdrożenie odpowiedniego leczenia.