Zespół hiperstymulacji jajników. Co to jest OHSS?

Zespół OHSS to stan, w którym u pacjentki w wyniku stymulacji hormonalnej dochodzi m.in.: do niekontrolowanego wzrostu liczby pęcherzyków w trakcie owulacji, powiększenia jajników, bólu w podbrzuszu, nagłego wzrostu masy ciała. Jakie mogą być przyczyny i objawy OHSS? Na czym polega leczenie hiperstymulacji jajników? Na te pytania odpowiadamy w naszym artykule.

Kiedy może dojść do powstania zespołu hiperstymulacji jajników?

Hiperstymulacja jajników najczęściej jest następstwem przeprowadzanej w ramach leczenia niepłodności stymulacji owulacji. Ta ma na celu zwiększenie liczby dojrzałych komórek jajowych i mnogiej owulacji, które wykorzystane zostaną w procedurze zapłodnienia in vitro lub inseminacji.

Przeczytaj również: Czy niepłodność można odwrócić?

Stymulacja owulacji nie jest jednak jedyną przyczyną zespołu OHSS. Do problemu może dojść również w przebiegu naturalnej ciąży. Według naukowców do takich problemów może dojść w wyniku mutacji receptora FSH i zwiększenia jego wrażliwości na wydzielany w trakcie ciąży hormon hCG.

Jakie mogą być objawy zespołu hiperstymulacji jajników?

Zespół hiperstymulacji jajników może mieć różną postać. Najczęściej rozróżnia się postać: łagodną, umiarkowaną, ciężką i krytyczną. Każda z nich charakteryzuje się nieco innymi objawami:

• Zespół OHSS w postaci łagodnej najczęściej objawia się poprzez nabrzmienie brzucha, wzdęcia i nudności. W większość przypadków zespół hiperstymulacji jajników w postaci łagodnej po kilku dniach samoistnie ustępuje. Najczęściej dochodzi do tego po miesiączce, co jest związane z podaniem pacjentce w ostatnim etapie stymulacji owulacji hormonu hCG, który utrzymuje się w krwiobiegu jedynie przez około 6-9 dni.

• Zespół OHSS w postaci umiarkowanej poza objawami, które są charakterystyczne dla postaci łagodnej, przejawia się też bólami brzucha, biegunką lub wymiotami oraz powiększeniem obwodu brzucha.

• W zespole OHSS w postaci ciężkiej i w postaci krytycznej oprócz wskazanych wyżej objawów może u pacjentki dochodzić też do zaburzeń oddychania, do masywnego wodobrzusza oraz do bardzo wyraźnego powiększenia jajników. Bez rozpoczęcia odpowiedniego leczenia w następnych etapach może też dojść do zaburzeń krzepnięcia oraz do niewydolności krążenia. W najgorszym przypadku OHSS w postaci krytycznej może zagrażać życiu pacjentki.

Profilaktyka zespołu hiperstymulacji jajników

W klinikach, takich jak Centrum Leczenia Niepłodności Angelius w Katowicach, które specjalizują się w diagnostyce i w leczeniu niepłodności, stymulacja owulacji prowadzona jest w ściśle określony i kontrolowany przez lekarza sposób. Poprzez stosowanie odpowiedniego schematu podawania leków oraz ciągły monitoring reakcji organizmu na stymulację możliwe jest szybkie wykrycie ewentualnych nieprawidłowości e jej przebiegu.

Na czym polega leczenie OHSS?

Pacjentka ze stwierdzonym zespołem hiperstymulacji jajników powinna znajdować się pod stałą opieką lekarską. Podstawowym elementem prowadzonego leczenia zespołu OHSS są bieżące uzupełnianie elektrolitów, albumin i białek oraz odpowiednia podaż płynów dożylnych. Konieczne jest też monitorowanie wydolności krążeniowej i oddechowej, wszystkich najważniejszych parametrów laboratoryjnych oraz ilości oddawanego moczu. Najważniejszym zadaniem, które stoi przed lekarzami jest niedopuszczenie do wystąpienia powikłań zakrzepowo-zatorowych. W tym celu pacjentce podaje się heparynę. Z kolei w przypadku stwierdzenia u niej nagromadzenia się płynów w opłucnej lub w jamie brzusznej, konieczne jest przeprowadzenie odbarczenia, czyli nakłucia jamy brzusznej lub opłucnej w celu odprowadzenia powstałego nadmiaru płynu.